Nacionalističko neprijateljstvo i simbioza

Najpre je Viktor Orban, premijer Mađarske i predsednik vladajuće stranke Fides (Fidesz) na svom Instagram nalogu objavio video na kome se vidi kako, nakon susreta sa mađarskim fudbalskim igračem Balažom Džudžakom, nosi navijački šal sa mapom nekadašnje Mađarske, čiji delovi danas pripadaju Sloveniji, Rumuniji, Ukrajini, Hrvatskoj, Slovačkoj, Austriji i Srbiji.

Posle toga je Liga socijaldemokrata Vojvodine (LSV) podsetila da Orban već godinama ističe simbole velike Mađarske koja zauzima teritorije susednih država. Kako je preneo Euronews, rumunsko Ministarstvo spoljnih poslova izrazilo je “čvrsto negodovanje” i optužilo mađarskog premijera za “revizionizam”.

 “Svaka manifestacija revizionističke prirode, bez obzira na formu koju ima, je neprihvatljiva i suprotna je sadašnjoj realnosti i obavezama koje su zajednički preuzele Rumunija i Mađarska”, navodi se u saopštenju. U istom izveštaju Euronews-a se navodi i da je ukrajinsko Ministarstvo spoljnih poslova 22. novembra saopštilo da će mađarskog ambasadora u Ukrajini pozvati na razgovor.

Izostala je, međutim, reakcija Ministarstva spoljnih poslova Srbije, a predsednik Hrvatske Zoran Milanović rekao je za Večernji list da ovim povodom “ne treba reagovati”.

Uoči meča Srbije protiv Brazila 26. novembra, na društvenim mrežama pojavila se fotografija iz svlačionice srpskih fudbalera na kojoj se vidi zastava Srbije u čijem sastavu je i Kosovo, sa natpisom –“Nema predaje”.

Zbog toga je disciplinska komisija Međunarodne federacije fudbalskih asocijacija (FIFA)  26. novembra pokrenula postupak protiv Fudbalskog saveza Srbije (FSS).

FIFA je citirala deo svog disciplinskog kodeksa koji sankcioniše nedolično ponašanje, uključujući i “uvredljive gestove, znakove ili jezik” i “korišćenje sportskog događaja za poruke nesportske prirode.”

Od zvaničnika Srbije se ovog puta oglasio ministar spoljnih poslova Ivica Dačić. On je naveo da Srbija kao država ne može da reaguje na to što je FIFA pokrenula postupak protiv reprezentacije Srbije jer se radi o sportskim organizacijama, ali je taj potez ocenio kao licemeran.

“To samo govori o licemerju, niko ne govori i niko ne želi da se fudbaleri bave politikom, ali šta je to uvredljivo što neko kaže nema predaje”, rekao je Dačić 27. novembra za TV Prva. 

Umesto da ovu nacionalističku provokaciju osudi, Ivica Dačić je ovaj gest normalizovao. 

“Šta tu nije u skladu sa međunarodnim pravom i šta je uvredljivo? To je pokazatelj koliko nema principa nego ima dvostrukih standarda i dvostrukih aršina. Nikad ne bi kaznili Ukrajinu kada bi rekla ‘Donbas je naš’ i ‘Krim je naš’, u čemu je razlika”, poručio je Dačić.

Tokom utakmice Hrvatska – Kanada, na meti pojedinih hrvatskih navijača bio je golman Kanade i beogradske Crvene zvezde Milan Borjan.

Na društvenim mrežama se može videti transparent koji drže navijači sa natpisom “Knin 95 – ništa ne ide (beži) kao Borjan.” Na tom transparentu je ispisano i – Džon Dir (John Deere).

“Ništa ne ide kao Džon Dir” je reklamni slogan poznatog proizvođača traktora. Borjan je kao osmogodišnji dečak, za vreme hrvatske akcije “Oluja” u kojoj su počinjeni ratni zločini protiv srpskog stanovništva, bio u izbegličkoj koloni sa traktorima iz Knina na putu ka Srbiji. Dva dana kasnije,  FIFA je saopštila da je zbog vređanja Milana Borjana pokrenut disciplinski postupak protiv Hrvatskog nogometnog saveza.

Iako je FIFA pokrenula disciplinske postupke u slučaju Srbije i Hrvatske, izostanak reakcije svetske organizacije fudbala u slučaju šala sa mapom Velike Mađarske i izjave tri političara pokazuju silinu nacionalističke simbioze autokratskih predstavnika vlasti nekoliko zemalja Jugoistočne Evrope. Političari poput Dačića ili Milanovića spremni su da žrtvuju “nacionalno dostojanstvo” za dobre odnose sa Mađarskom, iako Viktor Orban pokazuje teritorijalne pretenzije na njihove zemlje. Umesto da osude uvrede na račun drugih selekcija i igrača, populistički političari jedva su dočekali da normalizuju šovinističku retoriku, čak i na Svetskom prvenstvu u fudbalu.

Politizovani fudbalski savezi nisu spremni da osude šovinističke poteze svojih navijača i da rade na prevenciji nasiničkog ponašanja i širenja mržnje. Pozivi na toleranciju i saradnju između saveza i političara neće dati rezultate sve dok se na svet pa i na fudbal bude gledalo iz perspektive: “A šta su oni nama radili?”.