U procesu tranzicione pravde suđenja za ratne zločine imaju ključno mesto. Međutim, javnost u Srbiji skoro da je izgubila interesovanje za praćenje ovih sudskih procesa iz različitih razloga. Suđenja za ratne zločine u fokusu su isključivo porodica žrtava, nekolicine nevladinih organizacija i par medija. Inicijativa mladih za ljudska prava želi da promeni sadašnju praksu time što sve zainteresovane osobe iz Beograda poziva da zajedno sa nama ili samostalno prate suđenja za ratne zločine.
Shodno tome, u nastavku ovog poziva nalazi se kalendar suđenja za ratne zločine u Beogradu za decembar 2020. godine. Informisanjem o sadržaju predmeta i datumima pretresa želimo da podstaknemo što veći broj zaintresovanih građana i medija da prate suđenja za ratne zločine.
Suđenja se odvijaju u zgradi Višeg suda u Beogradu koji se nalazi u Ustaničkoj 29, a do kog se direktno može doći autobuskim linijama 17, 30 i 31. Detalji svakog pretresa, odnosno tačno vreme i mesto, nalaze se uz opis predmeta, u prilogu poziva.
U sud mogu ući osobe sa najmanje 16 godina sa ličnom kartom, dok se mobilni telefoni i slična oprema moraju predati na portirnici pri ulazu u sud. Zbog situacije uzrokovane korona virusom nošenje zaštitnih maski je obavezno.
Ukoliko ste zainteresovani da pratite suđenja sa timom Inicijative mladih za ljudska prava, možete se prijaviti slanjem mejla na [email protected]
KTO 1/20 GORNJI RAHIĆ (03.12. u 09:30 i 17.12. u 14:30, sudnica br. 4, sudija Mirjana Ilić)
Osman Osmanović, pripadnik Hrvatskog vijeća obrane, a zatim i Armije Bosne i Hercegovine tereti se za ratni zločine protiv civilnog stanovništva i ratnih zarobljenika izvršenih u logoru Rasadnik u Gornjem Rahiću kod Brčkog. Osmanoviću se stavljaju na teret mučenje, zlostavljanje i zastrašivanje civila, ali i pripadnika Vojske Republike Srpske.
Izveštaj sa prethodnog pretresa možete pronaći ovde.
KTO 4/19 TESLIĆ (04.12. u 10:00, sudnica br. 4, sudija Vera Vukotić)
Nebojša Mirović, bivši pripadnik rezervnog sastava policije Centra javne bezbednosti Teslić, optužen je za ratni zločin protiv civilnog stanovništva koji je tokom leta 1992. godine izvršio u mestu Teslić i njegovoj okolini. Mirović se tereti da je sam ili zajedno sa drugim pripadnicima policije mučio i tukao civile bošnjačke nacionalnosti, prilikom čega je jedan od civila i umro. Prema optužnici, Nebojša Mirović se sumnjiči da je Bošnjake tukao u prostorijama Društvenog doma u mestu Donji Ružević, Policijskoj stanici u Tesliću, ispred mesne džamije, na ulici, a među njegovim žrtvama je bilo i maloletnih lica.
Izveštaj sa prethodnog pretresa možete pronaći ovde.
KTO 1/19 KARAKAJ (07.12. u 09:30, sudnica br. 4, sudija Vladimir Duruz)
Dalibor Maksimović bio je pripadnik Milićke čete koja je pripadala Teritorijalnoj odbrani Zvornik. Milićka četa je bila smeštena u objektu Standard u Karakaju, a tu su se nalazili i privedeni civili bošnjačke nacionalnosti. Nakon što je čuo da je jedan od pripadnika jedinice ubijen, Maksimović je zapucao na petoricu zatvorenika koji su tom prilikom i poginuli.
Izveštaj sa prethodnog pretresa možete pronaći ovde.
KTO 3/20 VLASENICA (07.12. u 12:00, sudnica br. 4, sudija Vladimir Duruz)
Godine 2017. Sud Bosne i Hercegovine potvrdio je optužnica protiv Višnje Aćimović koja je zajedno sa više pripadnika Vojske Republike Srpske učestvovala u ubistvu 37 Bošnjaka u junu 1992. godine. Muškarci su iz zatvora u Vlasenici autobusima dovezeni do mesta Mračni dol, nedaleko od logora Sušica, gde su streljani. Njihova tela su pronađena 2000. godine. Aćimović je državljanka BiH i Srbije, gde i živi, a od Srbije je zatraženo preuzimanje krivičnog gonjenja.
Izveštaj sa prethodnog pretresa možete pronaći ovde.
KTO 4/20 BRATUNAC (07.12. u 13:00, sudnica br. 2, sudija Vladimir Duruz)
*U pitanju je pripremno ročište kojem nije moguće prisustvovati.
Novak Stjepanović, pripadnik Vojske Republike Srpske (VRS), je pred Sudom Bosne i Hercegovine optužen za silovanje i seksualno zlostavljanje izvršeno na teritoriji Bratunca u junu 1992. godine. Žrtva je bila mlada osoba, dovedena u Bratunac iz objekta koji se nalazio kod rudnika Sase, a u kom su bili zatočeni civili bošnjačke nacionalnosti.
Stjepanović se po drugoj optužnici tereti za zarobljavanje 14 Bošnjaka, civila, koje je u mestu Borkovac zajedno sa još četiri pripadnika VRS maltretirao, a zatim i streljao pri čemu je njih sedmoro poginulo.
Sud BiH zatražio je od Srbije preuzimanje krivičnog gonjenja budući da se radi o njenom državljaninu.
Izveštaj sa prethodnog pretresa možete pronaći ovde.
KTO 1/18 BOGDANOVCI (08.12. u 13:30, sudnica br. 2, sudija Dejan Terzić)
U novembru 1991. Boško Soldatović, pripadnik čete Vojne policije Druge proleterske gardijske mehanizovane brigade JNA, je u mestu Bogdanovci u Hrvatskoj ubio devet civila nesrpske nacionalnosti i tereti se za ratni zločin protiv civilnog stanovništva.
Izveštaj sa prethodnog pretresa možete pronaći ovde.
KTO 1/15 ŠTRPCI (08.12. u 14:30, sudnica br. 4, sudija Vera Vukotić)
Za zločin u Štrpcima se sudi Gojku Lukiću, Ljubiši Vasiljeviću, Dušku Vasiljeviću i Dragani Đekić kao pripadnicima Osvetnika, jedinice pod kontrolom Milana Lukića, i Jovanu Lipovcu kao pripadniku 1. čete 1. bataljona Višegradske brigade Vojske Republike Srpske. Optuženi se terete za ratni zločin protiv civilnog stanovništva jer su nakon otmice dvadeset putnika, iste odveli u školu u Prelovu (opština Višegrad, BiH) gde su ih skinuli, opljačkali i prebili, a zatim ih odveli u kuću u obližnje selo Mušići, gde su ih i ubili, a zatim njihova tela bacili u Drinu.
Izveštaji sa prethodnog pretresa možete pronaći ovde.
KTO 5/20 ROGATICA (10.12. u 09:30, sudnica br. 4, sudija Vinka Beraha Nikićević)
Rajko Kušić, bivši komandant Rogatičke brigade Vojske Republike Srpske (VRS), optužen je za ratne zločine protiv civilnog stanovništva, odnosno Bošnjaka iz Rogatice i okoline, koji su izvršeni u periodu od maja 1992. do jula 1995. godine. Kušić je učestvovao u ubistvu, maltretiranju, prisilnom premeštanju i nezakonitom pritvaranju oko 150 civila. Optužnicu protiv Kušića najpre je u novembru 2016. godine potvrdio Sud Bosne i Hercegovine, ali je predmet ustupljen Višem sudu u Beogradu jer je Kušič državljanin Srbije sa prebivalištem u Beogradu.
Više informacija možete pronaći ovde.
KTO 2/19 KALINOVIK (10.12. u 16:00, sudnica br. 2, sudija Zorana Trajković)
Za ratni zločin protiv civilnog stanovništva, odnosno za silovanje Bošnjakinje zatočene u osnovnoj školi Mladen Radojević u avgustu 1992. godine, optužen je Dalibor Krstović, pripadnik Vojske Republike Srpske.
Izveštaj sa prethodnog pretresa možete pronaći ovde.
KTO 6/18 SUHA (11.12. u 09:30, sudnica br. 4, sudija Vladimir Duruz)
U junu 1992. godine optuženi je zajedno sa drugim pripadnicima Teritorijalne odbrane Bratunac napao selo Suha, pri čemu je prisilno raseljeno oko 300 ljudi, muškaraca, žena, dece i starih. Pripadnici TO su pozivali muškarce da izađu iz šuma, pritom im preteći ubistvom članova porodica. Stanovnici Suhe i okolnih mesta su dovođeni na fudbalski stadion u Bratuncu, gde su ih čuvali naoružani vojnici. Odatle su muškarci odvođeni ka osnovnoj školi Vuk Karadžić, a žene, deca i stari su autobusima odvođeni u pravcu Kladnja.
Izveštaj sa prethodnog pretresa možete pronaći ovde.
KTO 2/18 REJZOVIĆI (14.12. u 09:30, sudnica br. 1, sudija Vinka Beraha Nikićević)
Optuženi Željko Budimir je u uniformi zajedno sa Predragom Bajićem i Mladenkom Vrtunićem u novembru 1992. godine u naselju Rejzovići, opština Ključ, upao u kuću Ale Štrkonjića tražeći novac i tom prilikom fizički maltretirao Štrkonjića i njegovu suprugu i majku. Budimir je osim za nečovečno postupanje i povređivanje telesnog integriteta, optužen i za učešće u ubistvima Štrkonjićeve porodice. Bajić i Vrtunić su za ovo krivično delo pravosnažno osuđeni pred Kantonalnim sudom u Bihaću.
Izveštaj sa prethodnog pretresa možete naći ovde.
KTRZ 4/10 ĆUŠKA (15.12. u 09:30, sudnica br. 1, sudija Vladimir Duruz)
Prvu optužnicu za zločin u selu Ćuška Tužilaštvo za ratne zločine u Beogradu podiglo je 10. septembra 2010. godine protiv devetorice okrivljenih – Toplice Miladinovića, Srećka Popovića, Slaviše Kastratovića, Bobana Bogićevića, Zvonimira Cvetkovića, Radoslava Brnovića, Vidoja Korićanina, Veljka Korićanina i Abdulaha Sokića. Optužnica je proširena 27. septembra 2012. godine, a prema njoj su optuženi terećeni i za zločine koje su izvršili u selima Ljubenić, Pavljan i Zahać. Prema podacima Fonda za humanitarno pravo, TRZ je odustalo od krivičnog gonjenja u odnosu na optuženog Zvonimira Cvetkovića i 17. decembra 2012. godine podnelo izmenjenu jedinstvenu optužnicu kojom je bilo obuhvaćeno prvobitnih 9 optuženih kao i Zorana Obradovića, Milojka Nikolića, Ranko Momić, Siniša Mišić i Dejana Bulatovića. Tokom postupka TRZ je u decembru 2012. sa optuženim koji je u kasnijem toku postupka ispitivan pod pseudonimom „A1” zaključilo sporazum o svedočenju i odustajanju od krivičnog gonjenja, a u julu 2013. godine odustalo od krivičnog gonjenja optuženog Vidoja Korićanina.
KTO 4/17 BOSANSKA KRUPA (15.12. u 09:30, sudnica br. 4, sudija Mirjana Ilić)
Joja Plavanjac, pripadnik 3. bataljona 11. Krupske lake pešadijske brigade Vojske Republike Srpske (VRS), kao i Zdravko Narančić, stražar u vojnom zatvoru oformljenom za vreme rata u OŠ Petar Kočić u Bosanskoj Krupi, prvostepeno su osuđeni 2019. godine na 15 i 7 godina zatvora pred Višim sudom u Beogradu. Plavanjac je optužen da je iz osvete zbog ubistva majke ubio 11 civila bošnjačke nacionalnosti u vojnom zatvoru u OŠ Petar Kočić u avgustu 1992. godine, a Narančić za pomaganje u izvršenju tog dela. Tela ubijenih civila pronađena su 2006. godine u jami Zvečarka u opštini Sanski Most.
Apelacioni sud je oktobra 2020. godine ukinuo prvostepenu presudu Višeg suda zbog povreda odredbi krivičnog postupka, kao i pogrešno i nepotpuno utvrđenih činjenica. Prema odluci Apelacionog suda, predmet je vraćen na ponovni postupak.
Više informacija možete pronaći ovde.
KTO 7/18 BRČKO (18.12. u 10:00, sudnica br. 4, sudija Zorana Trajković)
Za zločine u Brčkom 1992. godine optužen je Miloš Čajević, pripadnik interventnog voda rezervnog sastava policije Brčko. Čajević se tereti za ratni zločin protiv civilnog stanovništva. Postoji osnovana sumnja da je 1) primenjivao mere zastrašivanja i terora odnosno dolazio u stan M. B, ukućanima pretio da će ih ubiti i da će sutradan ponovo doći, prebrojati ih i sve ubiti ukoliko neko bude falio, 2) nečovečno postupao, odnosno u logoru Luka prisiljavao braću S. A. i M. A. da se međusobno šamaraju i oralno zadovoljavaju, 3) silovao ženu koju je doveo u kuću u kojoj su boravili pripadnici interventnog voda i tamo držao više od dvadeset dana takom kojih je ona bila primoravana da ih sluša i da ima seksualne odnose sa njima.
Izveštaj sa prethodnog pretresa možete pronaći ovde.
KTO 1/17 SANSKI MOST (24.12. u 09:30, sudnica br. 2, sudija Vinka Beraha Nikićević)
Milorad Jovanović, rezervni policajac MUP-a, odeljenja u Lušci Palanci, tereti se za ratni zločin protiv civilnog stanovništva jer je tokom 1992. godine protivzakonito zatvarao civile bošnjačke nacionalnosti sa teritorije Sanskog Mosta u prostorijama spomen-muzeja Simo Miljuš, mučio ih, sa njima nečovečno postupao i izazivao fizičke patnje i povrede, a jednog civila i ubio. Jovanović je ispitivao civile sa ciljem iznuđivanja informacija o organizovanju otpora srpskoj vojsci i tom prilikom ih udarao, terao da se krste i ljube mu čizme.
Izveštaj sa prethodnog pretresa možete pronaći ovde.
KTO 2/15 SREBRENICA (28.12. u 14:30, sudnica br. 2, sudija Mirjana Ilić)
Za ratni zločin protiv civilnog stanovništva u saizvršilaštvu, koji se odigrao u julu 1995. kod hangara u selu Kravica, optuženi su Nedeljko Milidragović, Aleksa Golijanin, Milivoje Batinica, Aleksandar Dačević, Boro Miletić, Jovan Petrović, Dragomir Parović i Vidoslav Vasić. Milidragović je bio komandir 2. voda 1. čete Centra za obuku Jahorina Specijalne brigade policije MUP-a Republike Srpske, a Batinica, Dačević, Miletić, Petrović i Parović bili su pripadnici tog voda. Golijanin i Vasić bili su pripadnici 1. voda 1. čete Centra za obuku Jahorina. Prvooptuženi Milidragović je i naređivao i izvršavao ubistva, a ostali su ih izvršavali. Optuženi su se prvo rasporedili oko hangara u kom su se nalazili muškarci, civili bošnjačke nacionalnosti, a zatim pucali kroz otvore i ubacivali granate. Nakon toga, pozvali su civile da izađu obećevajući im da im ništa neće biti, da bi ih potom pod pretnjom smrću terali da pevaju četničke pesme, a onda i rafalnom paljbom pucali na njih. Optuženi su istog dana, 14. jula 1995. godine, ubijali i civile koje su drugi, nepoznati, pripadnici oružanih snaga dovodili do Kravica autobusima i kamionima.
Izveštaj sa prethodnog pretresa možete pronaći ovde.
