Është kaq e rëndësishme që të rinjtë të udhëtojnë, janë jashtëzakonisht të rëndësishme programet e shkëmbimit, njohja me njëri-tjetrin, personale, por edhe të shoqërive. Ura të reja janë tepër të nevojshme, veçanërisht për gjeneratat e reja që janë rritur në valë të reja urrejtjeje.
Pikërisht për këtë është e paarsyeshme ndjekja e manifestimit të vetëm që përfaqëson një urë natyrore midis dy hapësirave, dy popujve, një urë midis kulturave… Jemi dëshmitarë të sakrificës së një realiteti më të mirë, një perspektive më të mirë kur bëhet fjalë për marrëdhëniet në rajon, për hir të ideve populliste dhe përhapjes jo vetëm të gjuhës së urrejtjes. Tradita e sapokrijuar po shkatërrohet sepse ky është përvjetori i dhjetë i festivalit “Mirdita, dobar dan!”, me disa qindra pjesëmarrës, disa mijëra në publikë dhe, jam i sigurt, dhjetëra nga ata që i shohin mirë përpjekjet e organizatorëve.
Ka disa tema, ngjarje, manifestime dhe përvjetorë që janë gjithmonë mirënjohës për provimin e një qëndrimi politik të linjës së ashpër, forcimin e korpusit politik të djathtë dhe ngritjen e tensioneve. Në këtë pjesë të vitit, ato përkojnë me një rritje të papritur të temperaturave të verës. Ato fillojnë në fund të qershorit me përkujtimin e “Vidovdanit” (“Dita e Shën Vitusit”), vazhdojnë në mes të korrikut, me një manifestim në Potoçar me rastin e përvjetorit të gjenocidit në Srebrenicë dhe përfundojnë në fillim të gushtit, kur shënohen aksioni „Oluja” (“Stuhia”) dhe dëbimi i serbëve nga Kroacia.
Këtë vit, gjithçka është shtuar edhe nga atmosfera që lidhet me miratimin e Rezolutës së OKB-së për gjenocidin në Srebrenicë, e cila në rajon u dha erë pas shumë njerëzve që e interpretojnë atë në mënyrën që u përshtatet më së shumti për politikën ditore. Manifestimi tradicional “Mirdita, dobar dan!”, i planifikuar për në fund të qershorit, doli si një objektiv i përsosur, ose më mirë një thes boksi për goditje dhe trajtimin e frustrimeve të atyre që mezi prisnin shpalljen e kësaj ngjarjeje shumëditore, duke dashur ta instrumentalizojnë në përputhje me axhendën e tyre politike.
Organizatorët e kapërcyen me zgjuarsi 28 qershorin, dhe këtu debati duhet të përfundojë me kaq. Fatkeqësisht, kjo nuk mjafton për disa që duan ndalimin dhe ndjekjen e këtij festivali. Prandaj po e shkruaj këtë tekst, si një kujtesë për hapat që kemi bërë deri tani për të lejuar të kthehemi pas për shkak të disa kokave të ndezura dhe shfaqjeve të përditshme politike.
Nëntë vjet më parë, ministri i Informacionit dhe Kulturës Ivan Tasovac hapi festivalin e dytë “Mirdita, dobar dan” në Beograd me fjalët: “pa bashkëpunim kulturor është e pamundur as të imagjinohet pajtimi i një shoqërie thellësisht të ndarë”. Ky festival u hap në sallën e ish Shtëpisë së Sindikatave, me një fotografi dhe një citim të aktorit të njohur Bekim Fehmiu, libri i të cilit “E shkëlqyeshme dhe e tmerrshme” (“Blistavo i strašno”) është botuar para më shumë se dy dekadash nga Samizdat B92.
https://kossev.info/tasovac-u-beogradu-otvorio-festival-mirdita-dobar-dan/
Këtë vjeshtë bëhen dhjetë vjet që kur kryeministri shqiptar Edi Rama erdhi zyrtarisht në Beograd, pas gati shtatë dekadash, që kanë kaluar nga vizita e mëparshme e Enver Hoxhës. Atë vit ai personalisht e promovoi në Beograd librin “Kurban” (“Žrtovanje”) të botuar nga Samizdat B92.
https://www.slobodnaevropa.org/a/26683389.html https://www.blic.rs/vesti/politika/promocija-knjige-edija-rame-13-oktobra-u-beogradu/hhevncs
Ish-kryeministri dhe ministri aktual i Punëve të Brendshme, Ivica Daçiq, në fund të vitit 2013 vizitoi personalisht ekspozitën në galerinë DKC të Beogradit, me titull “Bogujevci/Historia vizuale”, për dëshmitë tronditëse të dy motrave dhe vëllait Bogujevci për krimin e kryer në vitin 1999 nga pjesëtarët e „Shkorpionëve” në Podujevë. Atëherë ai u takua personalisht me të mbijetuarit e kësaj masakre.
Në vitin 2016 personalisht lexova mesazhin që kryeministrat e atëhershëm Aleksandar Vuçiq dhe Edi Rama u dërguan pjesëmarrësve të festivalit.
“Dëshirojmë të nderojmë idetë e artistit dhe humanistit të madh Bekim Fehmiut, me rastin e 80-vjetorit të lindjes së tij. Bekimi la gjurmë të pashlyeshme, si te shqiptarët ashtu edhe te serbët…
Jeta e tij, arti përmes të cilit ai jetoi, na tregoi se ne mund të kuptojmë njëri-tjetrin, se mund të mësojmë nga njëri-tjetri, të jemi lidhur dhe se së bashku duhet të ndërtojmë një të ardhme të begatë për brezat e ardhshëm.
Bekim Fehmiu është dëshmitar se, çfarëdo rruge që të zgjedhim në jetë, për të lidhur dy popujt tanë, do të jenë gjithmonë të dobishme, si për njërin ashtu edhe për tjetrin. Si për shqiptarët ashtu edhe për serbët”.
Çfarë ndodhi, që tani disa duan ta kthejnë prapa rrethin në përpjekje për të na kthyer në të kaluarën? Ndalimi i “Mirdita, doban dan!” është një ide e rrezikshme, e prapambetur dhe e papranueshme. Është naive të besosh se do të përfundojë me kaq dhe prandaj duhet kundërshtuar. Dhe prandaj ngre zërin dhe protestoj në këtë mënyrë.
Jam i sigurt se edhe nëse “Mirdita, dobar dan” do pengohet me forcë, apo me vendim të organeve kompetente, edhe me atë akt të papranueshëm, ky manifestim do të marrë rëndësi. Do të zhveshet edhe natyra e politikës. Tani që është në pushtet e djathta, e cila prej vitesh demonstron dhe pengon pjesëmarrësit e këtij manifestimi. Do të jetë interesante të shihet se kush do të jetë në atë rol tani.
Festivali “Mirdita – Dobar dan”, është frymëzuar nga jeta, vepra dhe qëndrimet e Bekim Fehmiut, aktorit shqiptar me famë botërore dhe të respektuar që ka jetuar në Beograd. Jeta e tij është simbol i së kaluarës së përbashkët me të gjitha sfidat, arritjet dhe keqkuptimet e saj, siç e ka përcaktuar Petrit Imami në librin “Serbët dhe shqiptarët ndër shekuj”.
Bekimi ndërpreu shfaqjen dhe të folurit publikisht në 1987, në shenjë proteste kundër gjuhës së urrejtjes dhe politikës që çoi në shkatërrim.
Ai foli publikisht për herë të parë në një debat gjatë vizitës së të rinjve nga Kosova në Beograd në vitin 1997 ose 1998.
Kam botuar, si botues, dy nga librat më interesantë në jetën time botuese, “E shkëlqyeshme dhe e tmerrshme” (“Blistavo i strašno”).
Pak ditë më parë, më 15 qershor, u bënë 14 vjet nga vendimi i Bekimit për t’i dhënë fund jetës së tij tokësore.
Ai vazhdoi, natyrisht, të jetojë përmes punës së tij, por edhe përmes festivalit “Mirdita Dobar dan”, i cili me fatin e tij duket se përsërit rrethanat dhe vështirësitë jetësore që kaloi Bekim Fehmiu.
Duhet ta mbrojmë “Mirditën” edhe sepse nuk mundëm ta mbronim Bekimin, humanizmin dhe jashtëzakonshmërinë.
Rade Šerbedžija – PJESMA ZA BEKIMA (Tekst: Miljenko Jergović) | Bistrooki (balasevic.in.rs)
Autori: Veran Matiq
